BASA KAWI

Basa Kawi minangka jenis basa sing wis ngrembaka ing Tanah Jawa nalika jaman kerajaan Hindu-Buddha lan digunakake kanggo nulis karya sastra. Ing tradhisi Jawa, basa Kawi uga diarani basa Jawa Kuna.

Terjemahan :
Bahasa Kawi adalah suatu jenis bahasa yang pernah berkembang di Pulau Jawa pada zaman kerajaan Hindu-Buddha Nusantara dan dipakai dalam penulisan karya-karya sastra. Dalam tradisi Jawa, bahasa Kawi juga disebut dengan istilah bahasa Jawa Kuno.

Ing ngisor iki minangka dhaptar tembung Basa Kawi (Berikut daftar kata Basa Kawi) :




A

P
agni
 gêni

pabaratan
 papêrangan
agrå
 pucúk

pådå
 sikíl
ajar
 pandhitå

palagan
 papêrangan
aji
 ratu, råjå

palastrå
 mati
akåså
 awang awang

palupi
 tulådhå
aldåkå
 gunúng

pêmbayun
 pêembarep
ambå
 aku, ingsun

pamulu
 praèn
ambeg
 sipat

panca
 limå
ancålå
 gunung

påncåkåra
 pêrang
andåkå
 bantheng

panti
 omah
anggå
 awak

pangaksåmå
 pangapurå
anggung
 tansah

pangastuti
 sêmban
angkårå
 lobå

pangupåjiwå
 panguripan
apsårå
 déwå

påråmartå
 luhúr
asurå
 butå

patrå
 gedhóng
ardi
 gunúng

pawiyatan
 sêkolah
argå
 gunúng

payudårå
 susu
arís
 alon, sarèh

pindhå
 kåyå
arkå
 srêngéngée

pitå
 kuning
arså
 arep

pradånggå
 gamêlan
asthå
 wólu

pråjå
 nêgårå
asthi
 gajah

pralåyå
 mati, rusak
atmå
 anak

pramukå
 panggêdhé
atmajå
 anak

praptå
 tekå
aywå
 åjå

pratålå
 lemah
B

pratiwi
 bumi
badhåmå
 gaman

prawirå
 kendel
bådrå
 rembulan

priyanggå
 dhéwé
bantålå
 lêmah

purnå
 ganep, bubar
barunå
 sêgårå

puspitå
 kêmbang
basuki
 slamêt

R
bathårå
 déewå

radyan
 radèn
bayu
 angín

rahayu
 slamêt
biråwå
 gagah

rågå
 awak
bråmå
 gêni

ratri
 bêngi,
bramantyå
 nêsu

rawi
 srêngéngé
brangtå
 kasmaran

rektå
 abang
bogå
 pangan

rênå
 ibu
bomantårå
 langít

riptå
 ngarang
C

rogå
 lårå
cåkå
 rodhå

rukmi
 êmas
candhålå
 daksiyå

S
cåndrå
 rêmbulan

saekå pråyå
 rukún
caråkå
 utusan

sah
 pisah
catúr
 papat

sakti
 digdåyå
cidrå
 durjånå

samirånå
 angin
ciptå
 ngarang

samodrå
 sêgårå
citrå
 gambaran

samyå
 pådhå
culikå
 durjånå

sånå
 panggonan
D

sanggraha
 cawisan
dahånå
 gêni

sardulå
 macan
danåwå
 butå

sarirå
 badan
dhandhang
 gagak

sarpå
 ula
dhadhu
 abang

sasånå
 papan
dhatulåyå
 kratón

sasångkå
 rêmbulan
dåså
 sepuluh

sasmitåa
 tåndhå
datan
 ora

sastrå
 tulis
dwipånggå
 gajah

såtå
 satús
dirgantårå
 awang2

sato
 kéwan
dityå
 butå

sawegó
 sêdiyå
diyu
 butå

séta
 putíh
dhingín
 dhisík

sigrå
 gelís
driyå
 ati

sila
 patrap
dúk
 nalikå

sinudarsånå
 ditiru
dúksinå
 kidul

sirå
 kowé
(n)dulu
 ndêlêng

sirnå
 ilang
dutå
 utusan

siswå
 murid
dwi
 loro

sitorêsmi
 rembulan
dwijå
 guru

siwi
 anak
dhúhkitå
 susah

socå
 mripat
dumadi
 uríp

sopanå
 dalan
E

sonå
 asu
ekå
 siji

soóg
 payúng
eksi
 måtå

sotyå
 intên
erawati
 blêdhèg

sudarmå
 bapak
érnåwå
 sêgårå

sudarsånå
 conto
ésa
 tunggal

sudirå
 digdåyå
èsti
 karêp

sumbågå
 misuwúr
G

sungkåwå
 susah
gahånå
 jurang

sunu
 anak
gapurå
 lawang agúng

surå
 wani
gåtå
 laku

suryå
 srêngéngé
gåtrå
 baris

sutå
 anak
gegånå
 awang-awang

swéda
 kringêt
giri
 gunúng

T
gitå
 kêmbang

tan
 ora
gung
 gêdhé

tanåyå
 anak
gúntúr
 jugrúg

taru
 wít
gúrnitå
 gludhúg

tarunå
 ênóm
gurúh
 blêdhèg

tinón
 katón
gyå
 énggal

tirtå
 banyu
I

tliti
 turún
ibå
 gajah

trusta
 sênêng
imå
 mégå

turånggå
 jaran
imålåyå
 gunúng

tyas
 ati
inå
 asór

U
indriyå
 karêp

udråså
 tangís
ingsún
 aku

adyånå
 taman
J

upåyå
 golêk
jålå
 banyu

upikså
 wêrúh
jålådårå
 mendhúng

usådå
 tåmbå
jaladri
 sêgårå

utåmå
 bêcík
jalanidhi
 sêgårå

utårå
 lór
jalu
 lanang

W
jalmå
 wóng

wacånå
 caturan
jawåtå
 déwå

waluyå
 waras
jarwå
 têgês

wånå
 alas
jåyå
 mênang

wanårå
 kêthèk
jênar
 kuníng

wandåwå
 kadang
juwitå
 wanitå

wardåyå
 ati
K

waríh
 banyu
kadyå
 kåyå

warså
 taun
kågå
 manúk

wasånå
 pungkasan
kalbu
 ati

waskitå
 awas
kalokå
 kesuwúr

waspå
 lúh
kalpikå
 ali – ali

wastrå
 sandhangan
kalyånå
 linuwih

 banyu
kapti
  karêp

wibåwå
 luhúr
kapiyarså
  kêprungu

wibi
 ibu
kardi
 gawe

wicårå
 gunêman
kartå
 aman

widyå
 kawruh, pintêr
kartikå
 lintang

wíl
 butå
karyå
 gawé

wilís
 ijo
kayún
 karêp

wimbå
 wêtu
kencånå
 êmas

wirå
 prajurit
kéring
 kiwå

winursita
 dicritakaké
kintåkå
 layang

wismå
 omah
kismå
 lêmah

wisudå
 angkat
kresnå
 irêng

wiyati
 awang-awang
kukilå
 manúk

wredhå
 tuwa
kuncårå
 misuwúr

wrekså
 kayu
kusumå
 kêmbang

wukír
 gunúng
kuwåwå
 kuwat

wuntat
 buri
L

wuyúng
 kasmaran
lalis
 mati

Y
lampús
 mati

yånå
 krétå
langkíng
 irêng

yåså
 gawé
lastri
 bêngi

yayah
 bapak
layu
 mati

yêkti
 bênêr
lêbda
 pintêr

yitnå
 ngati-ati
léna
 mati

yogå
 anak
lír
 kåyå

yogyå
 bêcík
lóh jinawi
 subúr

yudå
 pêrang
lokå
 jagad

yuwånå
 slamêt
ludirå
 getih

ywå
 åjå
luhúr
 mubyå



lumaksånå
 mlaku

Tambahan :

M

antiga
endhog
madyå
 têngah

sulistya
ayu
makaryå
 nyambút gawe

radite
ahad
mamèh
 golèk

soma
senin
mami
 aku

anggara
selasa
mandhala
 bumi

budha
rabu
manggala
 panggêdhé

respati
kemis
manjing
 mlebu

sukra
jumuah
margå
 dalan

tumpak
setu (sabtu)
margånå
 panah

palguna
pon
martå
 sabar

cemengan
wage
marutå
 angín

kasih
kliwon
mijíl
 mêtu

manis
legi
minå
 iwak

jenar (pasaran)
pahing
mitrå
 kåncå

eka
siji
miyarså
 krungu

dwi
loro
mudhå
 ênom

tri
telu
mulat
 wêrúh

catur
papat
muróni
 ngêndêmi

panca
lima
murdå
 sirah

sad
enem
musnå
 ilang

sapta
pitu
muståkå
 sirah

hastha
wolu
N

nawa
sanga
nålå
 ati

dasa
sepuluh
nalendrå
 prabu

satus
satus
narmådå
 kali

sastra
sewu
naryå
 ratu

saleksa
sepuluh ewu
nåtå
 ratu

sakethi
satus ewu
nawålå
 layang

sayuta
sayuta
nendrå
 turu



netrå
 mripat



nimpunå
 pintêr



nulådhå
 niru



nuswa
 pulo



obar abir
 kilat



orêm
 sêsambat




Tambahan sing durung ana ing tabel dhuwur :
widada = tulus selamet
rini = anak wadon, putri
kusuma =kembang
basuki = selamet
agung = gedhé, luhur
lastri = ratri, bengi
padma = kembang trate
santosa = teguh, kuwat
tresna = senang, cinta
trenggana = seneng, marem
sunar = anak, yoga, putra, siwi, sunu
sunar = sorot, cahya
ratih = rembulan
lestari = abadi, langgeng
arga = gunung, meru
bayu = angin, maruta
prawata = gunung
adi = linuwih, becik, apik, linangkung, utama
bagaskara = surya, baskara, radhitya
panti = pantya, omah, panggonan
asuh = emong
bale = omah, pandhapa
kridha = dolanan, seneng-seneng, nggegulang
taruna = enom, jaka, prawan
wredha = sepuh, tuwa
wiyata = pamulang, sekolah
mandala = lingkungan
bujana = hidangan
sapta = pitu
luhur = wibawa, mulya
Sakinah = tenang, tentrem, aman

-----ooooo000ooooo----- (SP)