Terjemahan; Saloka yaitu kata-kata dalam bahasa Jawa yang jelas penggunaannya, memiliki makna kiasan, dan mengandung makna pengandaian, dimana yang diandaikan tersebut adalah orang, hewan maupun benda.
No.
|
Saloka
|
Tegese
(artinya)
|
1
|
Asu
belang kalung wang
|
wong ala utawa wong asor nanging sugih
|
2
|
Asu
gedhe menang kerahe
|
wong luwih dhuwur pangkate biasane menang
perkarane
|
3
|
Ati
bengkong oleh oncong
|
wong kang duwe niat ala, ana sing nyarujuki
oleh dalane
|
4
|
Baladewa
ilang gapite
|
wong kang ilang kekuwatane
|
5
|
Bathok
bolu isi madu
|
wong asor nanging sugih kapinteran
|
6
|
Bebek
mungsuh mliwis
|
wong pinter memungsuhan karo wong pinter,
nanging sijine kalah ulet lan trampil
|
7
|
Belo
melu seton
|
wong kang melu-melu, nanging ora ngerti
karepe/tujuwane
|
8
|
Beras
wutah arang bali marang takere
|
barang yen wis rusak angel pulih kaya maune
|
9
|
Cebol
nggayuh lintang
|
wong cilik kang nduweni gegayuhan kang
tangeh lamun kelakon
|
10
|
Cecak
nguntal empya/cagak
|
gegayuhan kang ora timbang karo kekuwatane
|
11
|
Dhandhang
diunekake kuntul, kuntul diunekake dhandhang
|
ala diunekake apik, apik diunekake ala
|
12
|
Dhemit
ora ndulit, setan ora doyan
|
wong kang tansah diparingi keslametan ora
ana sing nggodha
|
13
|
Dom
sumurup ing banyu
|
wong kang lakune sesindheman kanggo
nyumurupi wewadi
|
14
|
Emprit
abuntut bedhug
|
prekara sepele dadi gedhe ngambra-ambra
|
15
|
Endhas
gundhul dikepeti
|
wong wis kepenak dienak-enakake maneh
|
16
|
Gagak
nganggo elaring merak
|
wong cilik tumindak kaya wong gedhe/luhur
|
17
|
Gajah
alingan suket teki
|
lahir lan batine ora padha bakal ketara
|
18
|
Gajah
ngidak rapah
|
wong gedhe kang njarak utawa nerak aturane
dhewe
|
19
|
Gajah
tumbuk karo gajah, kancil mati ing tengah
|
wong gedhe pasulayan karo wong gedhe wong
cilik sing dadi korbane
|
20
|
Gong
lumaku tinabuh
|
wong kang tansah kumudu-kudu ditakoni, utawa
dijaluki piwulang
|
21
|
Idu
didilat maneh
|
wong kang menehi dijaluk bali maneh utawa
murungake janji kang wis diucapake
|
22
|
Iwak
klebu ing wuwu
|
wong kang kena apus kanthi gampang, wong
nemu bebaya
|
23
|
Jati
ketlusuban ruyung
|
kumpulane wong becik, klebon wong kang ala
watake
|
24
|
Jaran
kerubuhan empyak
|
wong kang wis kapok banget ora bakal mbaleni
maneh
|
25
|
Kacang
mangsa ninggala lanjaran
|
pakulinane anak biasane niru tumindake wong
tuwane
|
26
|
Kebo
bule mati setra
|
wong pinter, nanging kapinterane ora ana
kang merlokake kapinterane amarga ing tengahing pategalan
|
27
|
Kebo
ilang tombok kandhang
|
wong wis kelangan isih mbutuhake wragat
kanggo nggoleki barang sing ilang mau
|
28
|
Kebo
mulih ing kandhange
|
wong lungan adoh wis suwe, bali maneh ing
omahe asale maneh
|
29
|
Kebo
kabotan sungu
|
wong panguripane rekasa marga kakehan anak
|
30
|
Kebo
nusu gudel
|
wong tuwa njaluk wuruk marang wong enom
|
31
|
Kemladheyan
ngajak sempal
|
wong mondhok ngajak rusak
|
32
|
Kere
munggah bale
|
wong asor diangkat dadi wong gedhe/dipek
bojo karo wong gedhe
|
33
|
Kethek
serangon
|
wong sagrombolan sing tumindak ala
|
34
|
Klenthing
wadhah masin
|
wong kang angel ninggalake pakulinan sing
ora becik
|
35
|
Kriwikan-dadi
grojogan
|
prekara cilik dadi prakara gedhe tur
ngambra-ambra
|
36
|
Kutuk
marani sunduk
|
wong kang njarak marang bebaya
|
37
|
Lahang
karoban manis
|
wong rupane bagus utawa wong rupane ayu tur
ya apik bebudene
|
38
|
Lambe
satumang keri samerang
|
wong dituturi bola-bali tetep dheweke ora
nggugu
|
39
|
Legan
golek momongan
|
wong kepenak malah golek rekasa
|
40
|
Opor
bebek mentas awake dhewek
|
wong kang ngrampungi saka rekadayane dhewe
|
41
|
Palang
mangan tanduran
|
wong kang dipercaya njaga malah gawe rusak
barang sing dijaga
|
42
|
Pecruk
tunggu bara
|
wong dipasrahi tunggu njaga kang dadi
kesenengane
|
43
|
Pitik
trondhol diumbaring padaringan
|
wong ala kang dipasrahi njaga barang
kekaremane, wekasane malah ngentek-entekake
|
44
|
Satru
munggwing cangklakan
|
mungsuh wong sing sejatine isih sanak
sedulure dhewe
|
45
|
Sumur
lumaku tinimba
|
wong sing kumudu-kudu ditakoni
|
46
|
Tekek
mati ulune
|
wong nemu cilaka jalaran saka guneme dhewe
|
47
|
Tumbu
oleh tutup
|
wong wis cocok karo karepe
|
48
|
Timun
mungsuh duren
|
wong cilik mungsuh wong kang duwe panguwasa
|
49
|
Timun
wungkuk jaga imbuh
|
wong bodho ala pisan kanggone mung yen
kekurangan wae
|
50
|
Tunggak
jarak mrajak, tunggak jati mati
|
turunane wong cilik dadi akeh, dene turunane
wong apik malah dadi entek utawa mati cures
|
51
|
Ula
marani gepuk
|
wong
kang nyedhaki marang bebaya
|
52
|
Yuyu
rumpung mbarong ronge
|
omahe
magrong-magrong, nanging sajatine kekurangan
|